OpenCpn

Even een waarschuwing vooraf: electronische navigatiesystemen kunnen stuk gaan, er kunnen problemen optreden met de stroomvoorziening, tablets/smartphones kunnen overboord vallen (en zijn vaak niet waterdicht) etc..

Daarom raad ik iedereen aan om in ieder geval van je vaargebied ook nog een papierenkaart mee te nemen, en je een beetje verdiepen in de traditionele navigatie-methodes is ook verstandig!

 

Op Lotje heb ik een ¨boord¨computer, een netbookje. Daarop zit als besturingssysteem Navigatrix, daarover hier meer.

Het navigatie programma dat ik aan boord gebruik, is OpenCpn. Dit zit standaard in Navigatrix.

 

Zie onderstaande foto voor een impressie.

(Een deel van de foto´s en screenshots komen van mijn laptop en niet van de netbook met Navigatrix, maar uitleg blijft hetzelfde)

Standaard zitten er geen kaarten bij dit programma, die moet je zelf leveren. Je kunt ze kopen, je kunt bestaande, papieren kaarten inscannen, of even zoeken op internet.

http://www.vaarweginformatie.nl/fdd/main/infra/enc Hier kun je zgn. ENC-kaarten downloaden. Deze doen het redelijk goed in OpenCpn. Er staat een hoop info op deze kaarten, alleen geen diepte-gegevens. Alleen het apart te downloaden bestand ¨Zeeland compleet¨ heeft ook dieptegegevens.

Dat ziet er zo uit..

Ik vind ze er mooi uitzien, maar het draait niet echt soepel op mijn netbookje.

De kaarten die ik gebruik, zijn CM93 kaarten. Die zwerven rond op internet, daar moet je even naar zoeken. Ze zijn uit 2012, maar nog zeer bruikbaar! 

Maar eerst terug naar het begin! Op de website van OpenCpn staat een hele uitgebreide handleiding, 

http://opencpn.org/ocpn/opencpn_manual Hier wordt alles goed uitgelegd.

nadat je de kaarten hebt geinstalleerd, kun je Opencpn naar je eigen wensen aanpassen.

Wat heb ik allemaal aangepast? Om te beginnen:

De taal. Je kunt Nederlands kiezen..(daarna moet je OpenCpn even afsluiten en weer openen) Als je zoals ik Navigatrix als besturingssysteem hebt, kun je de taal niet aanpassen, dan blijft het Engels..

3.png

Rechtsboven op de het scherm, als je OpenCpn opstart, zie je de diepte-eenheid op de kaart vermeld staan. Ik vind dat nogal storend, dat kun je hier uitzetten. Hier kun je ook ¨zoom op cursorpositie¨ instellen. Vind ik erg handig..

4.png

De diepte instellingen, ondiep heb ik op 1 meter gezet. Ik zeil tenslotte met een Leisure 17, met maar 65cm diepgang..

2.png

Het detailniveau, hoe hoger hoe meer details. Heb je een wat ouder laptopje of netbook, zet dit dan wat lager, scheelt nogal in snelheid.

Hier kun je ook de weergavecategorie kiezen, ik gebruik de ¨nautische standaard¨. Linksonder kun je dan ¨selecteer alles¨ kiezen.

Nou wil je natuurlijk je eigen positie ook graag zien, het liefst op het scherm in de kaart. Als je namelijk geen GPS aansluit lig je in dit programma standaard ergens in de Atlantische oceaan op de kruising evenaar - nul meridiaan (die van Greenwich) Je hebt dus een GPS nodig. Het makkelijkst, en niet duur, is een USB-gps.

Zoiets; https://www.conrad.nl/nl/gps-ontvanger-navilock-nl-602u-378835.html

 gps-1.jpg

Als je Navigatrix als besturingssysteem gebruikt, hoef dit gpsje alleen maar aan te sluiten, opstarten, en ineens zie je een roodbootje op de kaart! Dat is dus je eigen schip..

ais2.jpg

Als je aan ander besturingssysteem hebt, (windows, andere linux varianten..) in de online handleiding van OpenCpn staat wat je dan moet doen.

Het bootje ligt hier nog in de haven, en ik heb de kaart iets ¨verschoven¨. Als je nu op het rode bootje boven in de taakbalk klikt, staat je eigen boot altijd in het midden van de kaart, de kaart beweegt tijdens het varen om je heen. Anders vaar je van de kaart af..

Maar wat zijn nou die groene en gele driehoekjes? Dat zijn de AIS signalen van schepen in de buurt..

Wat is AIS, en hoe werkt dat met OpenCpn? Eerst wat uitleg. Hier staat een duidelijk verhaal; http://nl.wikipedia.org/wiki/Automatic_Identification_System

Aan boord van Lotje heb ik alleen een ontvanger, geen transponder. Die komt er in de toekomst wel.

Ik kan dus alleen AIS-signalen ontvangen, van de met AIS-transponders uitgeruste schepen om mij heen. Dat is dus alle beroepsvaart, en pleziervaart groterdan 20 meter.

Om die signalen te ontvangen heb ik een klein USB-AIS ontvangertje aangeschaft, deze; http://www.pcnautic.nl/Instrumenten/USB-AIS-ontvanger-Mini/vmj_color_plus.tpl.html

Zo ziet hij er nu uit, (ik heb een ouder model)

aisontvanger-1.JPG

Om de signalen te ontvangen heb je ook een marifoonantenne nodig. Je kunt de antenne van je marifoon gebruiken, dit doe je dan met een antenne-splitter. Die apparaatjes zijn nog duurder dan het ontvangertje, en er is een veel goedkopere en betere oplossing! Een extra marifoonantenne, maar dan een 18-23cmantenne, bijvoorbeeld deze;

http://www.pcnautic.nl/AIS-Antennes/Mini-VHF-antenne-18cm/vmj_color_plus.tpl.html

 

Voor AIS-signalen is dat meer dan genoeg, ook als je hier later een transponder op aansluit.

Ik heb de antenne op 1 van de zalingen gemonteerd..

Als je Navigatrix op je computer hebt geinstalleerd, dan moet je in OpenCpn even een verbinding aanpassen, klik op de steeksleutel boven in de taakbalk, en selecteer verbindingen/connections.

aisinstelling.png

Hier moet je de ¨serial /tmp/aisfifo´ selecteren, en dan even naar beneden scrollen, en dan vervang je ´/tmp/aisfifo´ door ´/dev/ttyACM0´ de rest staat goed.Bij andere besturingssystemen, kijk even in de OpenCpn handleiding.

Klik op ´apply/toepassen´ en ´ok´ Even OpenCpn opnieuw opstarten, en als je in de buurt van een redelijk druk vaarwater bent, verschijnen na een tijdje gele en groene drihoekjes op je scherm!

Achter de groene driehoekjes zit een hoop informatie, de gele geven alleen snelheid en koers van het betreffende schip.

Als je nu op een groen driehoekje gaat staan met je muis en je klikt rechts (rechtermuisknop) kun je de gegevens van dat betreffende schip (target) zichtbaar maken.

Om het driehoekje verschijnt dan een zwart kadertje, en je krijgt een schermpje te zien met de informatie..

aisinfo2.jpg

Je kunt ook op een willekeurige, lege plek op de kaart even rechts klikken, en dan ´ais target list´ kiezen. Dan krijg je een lijst te zien met alle ´targets´..

overzichtais.jpg

In de OpenCpn handleiding zit een apart hoofdstuk met nog veel meer uitleg over AIS; http://opencpn.org/ocpn/ais

Tijdens de oversteek naar Engeland, heb ik de AIS goed kunnen testen, en het werkt goed! Tijdens het oversteken van de diepzee-route, die loopt noord-zuid tussen Engeland en Nederland door, zag ik op mijn schermpje een heleboel zeeschepen varen op deze route. De meeste schepen kon ik met het blote oog nog niet zien,  maar snelheden van 15 knopen zijn geen uitzondering, dus ze zijn zo in de buurt.

Ik heb toen de genua een klein stukje ingerold, waardoor mijn snelheid wat afnam, en al die schepen voor mij langs gingen.

Ondanks dit leuke systeem, moet je altijd om je heen blijven kijken! Dit vissersschip had zijn AIS dus uitstaan, ondanks de wettelijke verplichting!

P1090074.JPG

Ook nog wel leuk, https://www.marinetraffic.com/nl/

Hier kun je schepen volgen, de gegevens kloppen soms niet, of worden soms niet weergegeven. Maar wel leuk ´bootjes kijken´..

 

Kaarten bijwerken

 

De kaarten die ik gebruik in OpenCpn zijn van 2012, dus niet erg up to date. Dit kun je zelf doen, met boeienbestanden van https://www.nautin.nl/ Als je lid bent van de Toerzeilers of Wadvaarders, of je word donateur, kun je die hier downloaden.

Hoe ziet dat erdan uit?

Dit is de normale oude kaart..

schier1.png

Dit is een stuk wad onder Schiermonnikoog, met de gegevens van 2012. Het oude geultje naar de jachthaven.

Nu gaan we eerst de huidige tonnen ´weghalen´. Klik op het sleuteltje in de taakbalk, en kies ´charts´ en dan ´vectorcharts´ Haal dan alle kruisjes bij de ´beacons´ en ´buoys´ weg..

schier2.png

Klik op ´apply´ en ´ok´ De boeien zijn nu weg!

schier3.png

Eerst heb je boeien nodig. Plaatjes van boeien, en die vind je hier, en wat extra uitleg; https://www.nautin.nl/wb/pages/navigatie/navigatiesoftware-oud/open-cpn-en-nautin.php

Nu heb je de boeienposities nodig, die kun je ook op de site van Nautin vinden (mits je lid bent van de wadvaarders,toerzeilers of gewoon donateur )

Kies bij bestandsformaat voor GPX-OpenCPN, en selecteer een gebied. Je kunt ook meteen alles downloaden, maar dan krijg je een enorm groot bestand, daar word OpenCpn nogal traag van. Beter is het om gebieden te downloaden.

Open nu de routemanager, en kies markeringspunten (waypoints)..

schier9.png

Klik ¨importeer .gpx bestand¨ , en selecteer hier 1 van de gedownloade .gpx bestanden (ik zet ze altijd in een apart mapje), in dit geval het oostelijk wad..

schier5.png

Klik op openen...

schier10.png

En hij staat er in! Je kunt ook  alle gebieden er in 1 keerzetten, maar dat zou ik niet doen. Zet alleen je vaargebied erin. De routemanager maakt er anders 1 groot bestand van, en dat draait niet echt soepel! OpenCpn wordt daar vreselijk traag van, en kan dan vastlopen. 

(Mocht OpenCpn vastlopen, ook geen ramp, netbook/laptop opnieuw opstarten en het draait weer. Komt bijna nooit voor, met Navigatrix als besturingssysteem is het mij nog nooit overkomen.)

Maar terug naar de routemanager, klik op ¨ok¨ en nu liggen de tonnen op de goeie plek, en is je kaart bijgewerkt!

schier11.png

Wat betreft dieptes, daar kun je in CM93 kaarten niets aan veranderen,helaas. Maar met een Leisure 17 is dat meestal geen probleem..